Fizjoterapia uroginekologiczna czym jest i na co pomaga?

Fizjoterapia uroginekologiczna jest wciąż w miarę „nową” i ciągle rozwijającą się dziedziną fizjoterapii. Jest też jej brakującym ogniwem, gdyż do tej pory rehabilitowane były ręka, kolano, łokieć a bardzo ważny intymny obszar i jego problemy były pomijane. Problemy takie jak nietrzymanie moczu czy obniżenie narządów nie można traktować w oderwaniu od aktywności fizycznej czy czynności dnia codziennego. Fizjoterapia uroginekologiczna jest częścią usprawniania i mam nadzieję, że staje się komplementarną częścią leczenia.
Fizjoterapia uroginekologiczna pomaga w takich dolegliwościach jak nietrzymanie moczu, obniżenie narządów miednicy mniejszej, w przypadku bólu czy bliźnie po cesarskim cięciu. Do fizjoterapeuty powinna się też udać kobieta w ciąży, planująca ciążę lub będąca po porodzie siłami natury lub cc. Taki rodzaj fizjoterapii jest też pomocny u pacjentów i pacjentek po operacjach w obrębie krocza i jamy brzusznej a także u panów z nietrzymaniem moczu.

• Na czym polega fizjoterapia uroginekologiczna – kim jest FIZJOTERAPEUTA uroginekologiczny?
• Komu pomoże FIZJOTERAPEUTA uroginekologiczny?
• Fizjoterapia uroginekologiczna w ciąży
• Fizjoterapia uroginekologiczna po porodzie
• Fizjoterapia ureginekologiczna w nietrzymaniu moczu i obniżeniu narządów miednicy
• Fizjoterapia uroginekologiczna – proktologia
• Fizjoterapia uroginekologiczna – ból w okolicach kości ogonowej, coccygodynia
• Fizjoterapia uroginekologiczna – profilaktyka
• Fizjoterapia ureginekologiczna – jak wygląda terapia ?
• Fizjoterapia uroginekologiczna – korzyści

Fizjoterapia uroginekologiczna jest nieinwazyjną metodą zajmującą się dysfunkcjami mięśni dna miednicy. Jest rekomendowana jako metoda pierwszego rzutu w przypadku schorzeń takich jak nietrzymanie moczu czy obniżenie narządów miednicy mniejszej. Jest to model diagnostyczno – terapeutyczny, który także jest doskonałym uzupełnieniem terapii farmakologicznych czy leczenia operacyjnego.
Zamiarem fizjoterapii jest poprawa jakości życia pacjenta/ pacjentki. Cele te można osiągnąć wykorzystując nieinwazyjne, zindywidualizowane i bezbolesne metody fizjoterapeutyczne.

Do fizjoterapeuty uroginekologicznego mogą się zgłaszać osoby w każdym wieku – zarówno kobiety jak i mężczyźni. Wachlarz schorzeń jakimi zajmuje się fizjoterapia uroginekologiczna jest szeroki i obejmuje pomoc w zakresie:

• Urologii – nietrzymanie moczu, parcia naglące, pęcherz nad reaktywny, nawracające zapalenie dróg moczowych
• Ginekologii – bolesne stosunki, blizna po nacięciu krocza, obniżenie narządów miednicy mniejszej, ból w obrębie krocza, bolesne miesiączki
• Ciąża i połóg – przygotowanie do porodu, przygotowanie do powrotu do aktywności fizycznej po porodzie, blizna po cesarskim cięciu, rozejście mięśni prostych brzucha, rozejście spojenia łonowego
• Endometrioza
• Proktologii – nietrzymanie gazów i stolca, zaparcia
• Seksuologii – bolesne stosunki, wulwodynia, westibulodynia

Fizjoterapia w czasie ciąży ma kilka zadań: po pierwsze, przygotować kobietę do porodu. Podczas wizyty pokazuję pacjentce jakie pozycje może zastosować podczas do porodu, jak prawidłowo oddychać, jak radzić sobie z bólem podczas pierwszej fazy porodu oraz w jaki sposób prawidłowo rozluźniać mięśnie dna miednicy i jak przygotować krocze. Kolejnym celem fizjoterapii uroginekologicznej w czasie ciąży jest pomoc w przypadku problemów bólowych: ból w obrębie miednicy, rwy kulszowej, rozejścia spojenie łonowego, bólu w nadgarstkach lub w odcinku szyjnym. Następne zadanie to profilaktyka: profilaktyka nietrzymania moczu, obniżenia narządów miednicy mniejszej, rozejścia mięśnia prostego brzucha.
W swojej pracy z kobietami w ciąży stosuję sprawdzone, nieinwazyjne techniki zarówno osteopatyczne jaki i fizjoterapeutyczne, elementy terapii manualnej i technik powięziowych. Niejednokrotnie wykorzystuję kinesionaping. Najczęściej stosuję go by odciążyć kręgosłup w przypadku bólu lub powłoki brzuszne przy rozejściu mięśnia prostego brzucha.

Rehabilitacja po porodzie można podzielić na wczesną i po okresie połogu. We wczesnej fazie najważniejsze jest dbanie o okolicę rany pooperacyjnej – po cięciu cesarskim, po nacięciu lub pęknięciu krocza. Już w tym okresie pokazuję pacjentkom w jaki sposób mogą wpłynąć na ranę, aby zmniejszyć obrzęk i ból. W tym okresie bardzo ważne jest poinstruowanie pacjentki w jaki sposób można modyfikować czynności dnia codziennego by działały regenerująco na ciało. Modyfikacje czynności dnia codziennego, delikatne ćwiczenia oraz prawidłowa postawa będą miały wpływ także na poprawę funkcjonowania brzucha w kontekście rozejścia mięśnia prostego.
W okresie po połogowym warto zadbać o bliznę po cesarskim cięciu lub kroczu. Z taką blizną należy pracować. Polega to na wykonywaniu specjalnych masaży na bliźnie i w jej okolicy, aby nie dawała ona objawów bólowych i ograniczeń ruchu. Na wizycie badam bliznę oraz daje niezbędne zalecenia do domu.
Okres po połogu to także odzyskiwanie formy. To czas powrotu do ćwiczeń. Ćwiczenia należy zaczynać od delikatniejszych do co raz trudniejszych. Na początku najważniejsze jest, aby nie „przedobrzyć”. Brzuch jest ciągle słaby po ciąży i zbyt duże obciążenia mogą dać przeciwny efekt.

Fizjoterapia uroginekologiczna także jest pomocna w przypadku nietrzymania moczu i obniżeń narządów miednicy.
W obu przypadkach bardzo ważna jest edukacja pacjenta dotycząca czynności toaletowych, modyfikacji czynności dnia codziennego oraz aktywności sportowych.
W zależności od typu nietrzymania moczu dobiera się terapie. Terapia rozpoczyna się badaniem. Od tego zależy przebieg terapii. Paradoksalnie ćwiczenia w przypadku nietrzymania moczu nie zawsze są wzmacnianiem. Bywa tak, że nietrzymanie moczu pojawia się w wyniku nadmiernie napiętych mięśni dna miednicy. Trening wówczas należy rozpocząć od nauki świadomej relaksacji, przywracaniu czucia okolicy krocza a dopiera później wprowadzane są napięcia. To wszystko zależy od badania, objawów, które analizowane są podczas terapii i na bazie, której dobierany jest odpowiedni trening.

Nietrzymanie gazów lub stolca, hemoroidy to także bardzo częste problemy wśród pacjentów i pacjentek. Często pacjenci nie wiedzą, jak sobie radzić z tym intymnym problemem. Zazwyczaj słyszą, że warto jest wykonywać ćwiczenia mięśni Kegla. Problemem jest, że nie wiedzą jak. Podczas wizyty przeprowadzam wywiad i wykonuję badanie per rectum. Tylko w taki sposób można się dowiedzieć, jak funkcjonują zwieracze i inne mięśnie odpowiedzialne za tzw. kontynencję czyli trzymanie kału i gazów. Już podczas badania pacjenci bardzo często zdają sobie sprawę, że ćwiczyli pośladkami a nie mięśniami dna miednicy. A to niezwykle ważne, żeby używać właściwych mięśni odpowiedzialnych za dane funkcje a nie kompensatorów. Po wywiadzie i badaniu dobierane są zalecenia, ćwiczenia i planowana jest terapia, która jest bardzo skuteczna szczególnie w lżejszych stopniach uszkodzenia.

Kolejnym problemem, gdzie fizjoterapia uroginekologiczna jest pomocna jest ból w okolicy kości ogonowej. Ból pojawia się czasami samoistnie a czasami związany jest z jakimś zdarzeniem. Upadek, długa podróż, długie unieruchomienie. Jest to zazwyczaj bardzo dokuczliwy ból i często narastający.
Aby zlokalizować ból i problem należy wykonać badanie per rectum. W takim badaniu sprawdza się wszystkie struktury, które łączą się z kością ogonową i krzyżową. Badanie obejmuje również całą okolicę miednicy.
Terapia zazwyczaj jest bardzo skuteczna i znacząco wpływa na zmniejszenie dolegliwości.

Fizjoterapia uroginekologiczna to nie tylko działania diagnostyczno – terapeutyczne to także, jak już się starałam podkreślić wcześniej, działania profilaktyczne, zapobiegające problemom w przyszłość, utrzymanie obecnego stanu lub też utrzymanie efektów operacji.
Należy do niech edukacja pacjenta dotycząca:

• czynności toaletowych i higieny (niezwykle ważna w przypadku obniżenia narządów, szczelin odbytu, nawracających infekcji)
• Modyfikacji czynności dnia codziennego – wstawanie, siadanie, dźwiganie (ważne zaraz po porodzie, operacjach, w przypadku bólu)
• Aktywności sportowych – unikanie niektórych aktywności w przypadku dysfunkcji MDM, jak minimalizować wpływ ciśnienia śródbrzusznego

O ćwiczeniach mięśni dna miednicy zazwyczaj myślimy przy okazji ciąży lub nietrzymania moczu. Profilaktyka polega na utrzymaniu dobrej kondycji MDM tak aby nie doszło do dysfunkcji. Z badań wynika, że profilaktyka działa i ma duże znaczenie na kondycję obszaru krocza. Należy pamiętać, że mięśnie dna miednicy pracują wraz z innymi mięśniami, zatem ćwiczyć MDM i dbać o nie należy całościowo.

Na początku wizyty przeprowadzany jest wywiad na temat problemu, z którym zgłasza się pacjent/ pacjentka. Pytania dotyczą nasilenie dolegliwości, czasu trwania, obszaru, wcześniejszych terapii oraz badań i konsultacji. Następnie przeprowadzane jest badanie zarówno zewnętrzne jak i wewnętrzne. Badanie wewnętrze podobne jest do badania ginekologicznego z tym, że określam jakie jest napięcie mięśniowe, siła, relaksacja, wytrzymałość MDM, podczas badania obserwuję także czy pacjentka wstrzymuje oddech, w jaki sposób oddycha, czy potrafi wyizolować napięcie MDM i wiele innych czynników.
Na podstawie wywiadu, badania i obserwacji zostaje ustalony wraz z pacjentem plan terapii i cele. Na wizycie stosuję różne techniki wisceralne, manualne, osteopatyczne i fizjoterapeutyczne w zależności od potrzeb.
Podczas wizyty pacjent dostaje także zalecenia, ćwiczenia i ewentualne wskazania do dalszej diagnostyki lub konsultacji ze specjalistami z innych dziedzin – endokrynolog, proktolog, uroginekolog, psycholog, położna.

Korzyści z fizjoterapii uroginekologicznej jest bardzo wiele i mam nadzieję, że jest co raz więcej osób przekonanych o słuszności tego typu działań.

Fizjoterapia w okresie połogu wpływa:

• na zmniejszenie bólu,
• przygotowuje do porodu,
• daje poczucie większej kontroli nad swoim ciałem co zmniejsza lęk
• przyczynia się do szybszej regeneracji po porodzie

Z wizyty u fizjoterapeuty warto także skorzystać w przypadku

• bolesnych miesiączek
• bólu podczas współżycia
• nietrzymania moczu czy
• obniżenia narządów miednicy mniejszej

Dzięki indywidualnemu podejściu pacjentki i pacjenci mogą liczyć na zmniejszenie dolegliwości i poprawę jakości życia.

Mgr Agata Skoworodko
Fizjoterapeutka urologiczna