Choroba Legg-Calve-Perthesa jest samoograniczającą się dolegliwością o nieznanej przyczynie. Podstawą zmian jest zaburzenie ukrwienia głowy kości udowej, w wyniku którego dochodzi do jej rozmiękczenia i deformacji. Zapadnięte fragmenty zostają zresorbowane. Po pewnym czasie prawidłowe ukrwienie kości powraca i rozpoczyna się odbudowa tkanki. Ten proces może zająć od 1 do 4 lat. Odtworzenie kształtu głowy kości udowej nie zawsze jest prawidłowe, co w odległej perspektywie doprowadza do degeneracji stawu. Dlatego podczas leczenia kluczowe jest stworzenie optymalnych warunków odbudowy.
Choroba LCP rozwija się w wieku między 4 a 10 rokiem życia. Częściej pojawia się u chłopców (4:1). Istnieje niewielka tendencja rodzinna (20% przypadków) rozwinięcia się patologii. Najczęściej dotyczy ona jednego biodra, ale w pewnej grupie może pojawiać się obustronnie (12-15% przypadków). Wówczas jednak stadium choroby po jednej i drugiej stronie jest odmienne. Ponadto istnieje wiele czynników, które mają korelację z występowaniem choroby, takich jak niska masa urodzeniowa i zaburzenia anatomiczne, wzrostu, hormonalne i inne.
Najwyraźniejszym objawem choroby LCP jest utykanie. Ból początkowo nie musi być duży, ale
dziecko automatycznie zaczyna odciążać kończynę. Ból zlokalizowany może być w okolicy biodra, pachwiny lub kolana. W pierwszej fazie choroby te dolegliwości mogą pozostać niezauważone jeśli proces przebudowy jest niewielki. Następnie dochodzi do powstawania ograniczeń ruchomości. Jest to zależne od stopnia zajęcia głowy kości udowej, jej kształtu i remodelowania oraz wzajemnej relacji z panewką stawu biodrowego. Z czasem obserwuje się zaniki mięśniowe zarówno w obszarze pośladkowym, jak przedniej strony uda. Charakterystyczne w objawach jest to, że ustępują one w spoczynku (po fazie obciążenia). Jednocześnie zabiegi fizjoterapeutyczne i odciążenie nie mają wpływu na zmniejszenie dolegliwości podczas aktywności.
W leczeniu choroby Perthesa najważniejsze jest wczesne rozpoznanie. Nie umiemy zapobiec rozwinięciu się choroby, ale możemy wpłynąć na jej przebieg. Dlatego im wcześniej zostanie ona zdiagnozowana, tym lepsze wyniki leczenia. Podstawą jest zastosowanie odciążenia i wprowadzenie maksymalnego centrowania głowy kości udowej w panewce. W niektórych przypadkach stosuje się zabieg chirurgiczny w celu zoptymalizowania ustawienia elementów stawowych względem siebie. Decyzja o zastosowanym leczeniu zależy od wielu czynników takich jak:
- wiek pacjenta – im młodszy tym choroba ma łagodniejszy przebieg;
- stadium choroby – późniejsze stadium przebudowy z większą deformacją daje gorszą prognozę;
- stopnień rozległości zmian w obszarze głowy kości udowej – rozległe zmiany wiążą się zwykle z większą deformacją;
- płeć – u dziewcząt choroba pojawia się rzadziej, ale częściej dochodzi do rozległych zmian;
- warunki anatomiczne – wrodzone relacje stawowe i kostne mogą być dodatkowym czynnikiem gorszego leczenia.
Leczenie zachowawcze zajmuje się kilkoma aspektami wzajemnie zazębiającymi się. Pierwszym z nich jest działanie przeciwbólowe. Można tu stosować zarówno farmakoterapię, jak i działania fizjoterapeutyczne. W przypadku rehabilitacji stosuje się trakcję stawu biodrowego zmniejszającą zarówno ból, jak i poprawiającą ruchomość w stawie. Dodatkowo w fazie nasilonych dolegliwości należy zastosować odciążenie przez kule, a w skrajnych przypadkach leżenie. Czas zastosowania odciążenia i oszczędzania kończyny uzależniony jest od stopnia zajęcia obszaru głowy kości udowej. Pacjentom zaleca się unikanie wykonywania aktywności z impaktem (np.: skoki). Kolejnym obszarem działań fizjoterapeutycznych jest utrzymanie lub poprawa zakresu ruchomości. Jeśli ograniczenie jest spowodowane napięciem mięśniowym, czy skróceniem torebki – efekty są bardzo dobre. Jeśli jednak ograniczenie jest wywołane deformacją głowy kości udowej, nasilona aktywność w skrajnym zakresie ruchu może doprowadzać do wtórnych podrażnień stawu. W fazie fragmentacji głowy kości udowej ćwiczenia w odciążeniu są wskazane w celu utrzymania optymalnego zakresu w stawie. Ostatnim obszarem leczenia zachowawczego jest centrowanie głowy kości udowej. W przypadkach bardziej zaawansowanych stosuje się zabiegi centrujące w połączeniu z odciążeniem. Centrowanie następuje w pozycji odwiedzenia, którą wprowadza się przez odpowiednie systemy podwieszenia kończyn dolnych (na noc) na linkach lub przez specjalne gipsowanie.
Wskazania do zabiegu chirurgicznego są określone przez różne typy klasyfikacji choroby. W przypadku choroby LCP stosuje się trzy typy zabiegów: osteotomię udową, osteotomię miednicy, stabilizację zewnętrzną.