Migrena – czy da się z nią wygrać?

• U około 12 % populacji USA występują migreny
• Trzykrotnie częściej na migrenowe bóle głowy cierpią kobiety. (18% kobiet i 6% mężczyzn w USA ma migrenę)
• Pierwszy atak migreny najczęściej pojawia się między 10, a 40 rokiem życia (90% przypadków)
• Migreny często ustępują po około 50 roku życia

Osoby cierpiące na migrenę opisują swój ból jako:

• częściej jednostronny, czasem obustronny
• uderzający
• pulsujący
• o nasileniu umiarkowanym lub ciężkim
• uniemożliwiający wykonywanie czynności dnia codziennego
• nasila się przy wysiłku
• występujący 2-5 razy w miesiącu
• trwający od 4 do 96 h

Objawy towarzyszące migrenie to:

• nudności (doświadcza ich około 80% osób z migreną)
• wymioty (doświadcza ich około 50% osób z migreną)
• nadwrażliwość na światło, dźwięki i zapachy
• zaburzenia widzenia
• występowanie „aury”

Przebieg ataku migreny można podzielić na fazy. Nie u każdego pacjenta pojawia się wszystkie przedstawione poniżej fazy.

Migrena z aurą – migrena klasyczna

W około 25% przypadków występowania migrenowych bólów głowy, poprzedza je i towarzyszy im tzw. „aura”. Migrenom związane są ze zwężeniem naczyń wewnątrzczaszkowych i rozszerzeniem naczyń zewnątrzczaszkowych. Powoduje to niedotlenienie mózgu i może być odpowiedzialne za objawy neurologiczne charakteryzujące aurę. Aura pojawia się przed atakiem migrenowych bóli głowy i  polega na występowaniu objawów związanych z układem nerwowym, często dotyczących wzroku. Objawy te zwykle narastają stopniowo przez 5-20 minut i trwają krócej niż godzinę. 

Aura może polegać na:

• zaburzeniach widzenia, w których przebiegu pacjent widzi:
  • rozmyte plamy
  • faliste, kolorowe linie
  • błyski światła
  • „widzenie lunetowe”
• innych zaburzeniach (występujących rzadziej):
  • mrowienie lub drętwienie po jednej stronie ciała
  • utrudniona mowa
  • uczucie ciężkości kończyn
  • występowanie szumów usznych (dźwięk dzwonienia)
  • zmiany odbioru bodźców np. smaku, zapachu, dotyku

Migrena bez aury – migrena pospolita

Jest najczęściej występującym rodzajem migreny. Ma zwykle wyższą średnią częstotliwość ataków niż ta, której towarzyszy aura. Często ma ścisły związek z cyklem menstruacyjnym.

Migrena menstruacyjna

Gdy atak bólu pojawia się w danej fazie cyklu menstruacyjnego. Związana jest z poziomem hormonów. Najczęściej pojawia się 2 dni przed wystąpieniem okresu i trwa do 3 dni po.

Cicha migrena

Występowanie samej aury, bez bólów głowy.

Migrena przedsionkowa 

Objawia się problemami z równowagą, zawrotami głowy, nudnościami i wymiotami występującymi z bólem głowy lub bez. Często występuje u osób z chorobą lokomocyjną.

Migrena z aurą pnia mózgu

Objawami tego rodzaju migreny są zawroty głowy, dezorientacja, utrata równowagi, dzwonienie w uszach i wymioty występujące przed bólem głowy. Objawy te zwykle pojawiają się nagle. Ten rodzaj migreny jest silnie powiązany ze zmianami hormonalnymi i najczęściej dotyka młodych kobiet.

Migrena brzuszna

Powoduje ból brzucha, nudności i wymioty. Zazwyczaj występuje u dzieci i może przejść w klasyczną migrenę w wieku dorosłym.

Migrena hemiplegiczna 

Objawia się krótkim okresem paraliżu jednostronnego (hemiplegia) lub osłabieniem jednej strony ciała.

Migrena oczna

Powoduje krótkotrwałą, częściową lub całkowitą utratę wzroku w jednym oku, a także tępy ból za okiem, często rozprzestrzeniający się na całą głowę.Przy występowaniu, nietypowych objawów neurologicznych (szczególnie po raz pierwszy)  należy jak najszybciej zasięgnąć pomocy służb medycznych.

Obecnie uważa się, że migrena prawdopodobnie zaczyna się, gdy nadaktywne komórki nerwowe wysyłają sygnały, które pobudzają nerw trójdzielny, powodując ból głowy. Przez to organizm rozpoczyna uwalnianie substancji chemicznych powodując obrzęk naczyń krwionośnych mózgu. Następnie neuroprzekaźniki powodują stan zapalny i ból.

Pytanie brzmi, więc dlaczego komórki nerwowe stają się nadaktywne? Istnieje wiele naukowych teorii na ten temat, ale żadna nie jest w pełni potwierdzona. Zauważa się rodzinne występowanie migren i ich dużą zależność od poziomu hormonów np. migrena często ustępuje w okresie ciąży, ale także po menopauzie. Badania naukowe mówią także o dużej roli zaburzeń snu w występowaniu migren. Hipoteza ta oparta jest o nieprawidłowości w wydzielaniu serotoniny, które obserwuje się u osób cierpiących na migrenowe bóle głowy.

Istnieją pewnego rodzaju bodźce, które prowokują wystąpienie „ataku” migrenowych bóli głowy. Są to m. in.:

• głód, pominięcie posiłku
• odwodnienie
• zaburzenia snu (zbyt długi lub zbyt krótki sen)
• mocne, jasne światło
• głośne, nagłe dźwięki
• czynniki hormonalne (niektóre  fazy  cyklu miesiączkowego, niektóre doustne środki antykoncepcyjne, ciąża, menopauza)
• nadmierny stres
• nadmierny wysiłek fizyczny
• nadmierny wysiłek psychiczny lub emocjonalny
• alkohol
• kofeina
• czerwone wino
• nabiał
• niektóre leki, szczególnie spożywane w zbyt dużych ilościach np. tryptany, opioidy, analgetyki, NLPZ, alkaloidy sporyszu

Aby zdiagnozować występowanie migreny należy udać się do specjalisty. Istnieją jednak objawy, które mogą pomóc nam z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że nasz ból głowy to migrena.

Istnieje kilka linii frontu walki z migreną. Często istotna jest współpraca specjalistów z różnych dziedzin medycznych, aby w jak najbardziej efektywny sposób pomóc pacjentowi. Niezwykle ważne jest przekazanie i wytłumaczenie pacjentowi zaleceń dotyczących zapobiegania migrenom przez codzienne czynności.

Oto niektóre z informacji istotnych dla pacjenta, które przynoszą znaczne efekty w walce z migreną:

• regularne pory snu oraz jego odpowiednia ilość (zarówno zbyt długi jak i za krótki sen oddziaływają negatywnie na organizm)
• regularność i nie pomijanie posiłków
• unikanie produktów, które prowadzą u danego pacjenta do ataków migreny np. czerwone wino
• odpowiednio dobrana, regularna aktywność fizyczna
• wietrzenie pomieszczeń
• unikanie nadmiernego spożycia kofeiny
• unikanie używek
• sposoby radzenia sobie ze stresem np. techniki relaksacyjne
• możliwość skorzystania z pomocy psychologa lub dietetyka
• odpowiedni rodzaj oświetlenia – inny w ciągu dnia, inny wieczorem itp.
• dbanie o odpowiednie nawodnienie

Fizjoterapeuta i osteopata pracując z pacjentem z migrenowymi bólami głowy używają może oddziaływać na wcześniej wspomniany istotną przyczynę występowania migreny czyli nerw trójdzielny, co wydaje się być kluczowe w terapii. Poza tym może także wpływać na wtórne, uciążliwe skutki migreny czyli np. wzmożone napięcie mięśni w okolicy karku, ramion czy twarzy. Badania naukowe dowodzą wysokiej skuteczności połączenia fizjoterapii i leków, a nawet zauważają, że fizjoterapia niejednokrotnie z powodzeniem sprawdza się jako alternatywa dla leków.

Nasi fizjoterapeuci korzystają z następujących metod leczenia:

• terapia manualna odcinka szyjnego kręgosłupa np. trakcja, mobilizacja czy manipulacja
• terapia fizjoterapeutyczna stawów skroniowo-żuchwowych
• terapię tkanek miękkich mięśni głowy i szyi (masaż, punkty spustowe, suche igłowanie)
• trening medyczny
• kinesiotaping
• techniki „wyciszające” układ nerwowy
• wybrane techniki terapii wisceralnej
• ćwiczenia relaksacji mięśni szyi
• wdrożenie odpowiedniej aktywności fizycznej
• edukacja dotycząca zdrowego stylu życia
• ćwiczenia i zalecenia do domu
• terapia mięśniowo-powięziowa
• zimne okłady
• inne

Choć pojęcie „migrena” jest często nadużywane przez osoby z innego rodzaju bólami głowy to niewątpliwie jest to niezwykle powszechna dolegliwość. Według niektórych źródeł należy do trzech najczęściej występujących na świecie chorób i dotyka około 12% populacji. Charakteryzuje ją duża intensywność objawów, które uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. Nasi terapeuci w walce z migreną działają dwutorowo. Po pierwsze przekazują instruktaż dotyczący metod zapobiegania występowaniu migreny, po drugie próbują odnaleźć przyczynę jej występowania i w miarę możliwości oddziaływać na nią i na dotykające pacjenta objawy. Nierzadko pozwala to znacznie zmniejszyć intensywność i częstotliwość migren, a tym samym poprawić jakość funkcjonowania pacjenta.

 

Weronika Kruk