Zaburzenia skroniowo-żuchwowe (TMD)

Zaburzenia skroniowo-żuchwowe lub zaburzenia czynnościowe układu ruchowego narządu żucia (temporomandibular disorders – TMD) są grupą objawów dotyczących różnych narządów w obrębie głowy i szyi.

Do najczęściej opisywanych objawów należą:

• zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego – ból stawu, trzaski, ból mięśni, ograniczenie ruchomości żuchwy oraz zaburzenia pracy języka,
• zęby – bruksizm (zaciskanie zębów w ciągu dnia czy też nocne zgrzytanie),ścieranie zębów, a także wrażliwość zębów na zmiany temperatury,
• bóle głowy – czołowe, skroniowe, zatokowe, migrenowe czy wrażliwość skóry głowy na dotyk,
• bóle szyi – ból, ograniczenie ruchomości, zmęczenie mięśni szyi, karku czy barków,
• oczy – ból za okiem, przekrwienie oczu lub światłowstręt,
• uszy – zaburzenia słuchu, szumy uszne, odczucie “zatkania ucha”, zawroty głowy,
• gardło – trudności podczas połykania, ból gardła (bez występowania infekcji), odczucie ciała obcego w gardle.

Występowanie TMD szacuje się na poziomie 3-12% ogólnej populacji. Częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn (nawet 4-8-krotnie częściej), natomiast szczyt występowania przypada na 20-40 rok życia. U pacjentek z TMD często współwystępują takie objawy czy choroby jak: stres, depresja, zaburzenia lękowe, ból przewlekły, bruksizm czy dysfunkcje kręgosłupa szyjnego. Możliwe jest także nakładanie się objawów innych przewlekłych zespołów bólowych – fibromialgii, zespołu jelita drażliwego, bólu dolnego odcinka pleców, czy endometriozy.

Przyczyn powstawania zaburzeń skroniowo-żuchwowych jest wiele. Część z nich wciąż oczekuje na potwierdzenie w badaniach naukowych. Jednak najczęściej wymienia się:

• stres emocjonalny,
• zaburzenia hormonalne (z głównym akcentem na estrogeny),
• parafunkcje (nawykowe czynności takie jak – żucie gumy, obgryzanie paznokci czy długopisu, przygryzanie ust czy policzków),
• wiotkość stawową (zarówno miejscową, jak i uogólnioną),
• czynnik genetyczny (pacjenci z TMD posiadają dwa geny charakterystyczne w innych zespołach bólowych, zaburzeniach lękowych czy depresji),
• urazy twarzoczaszki,
• wady zgryzu.

Leczenie
Badania naukowe wskazują, że fizjoterapia jest najskuteczniejszą formą leczenia zachowawczego czynnościowych układu ruchowego narządu żucia, że względu na swój nieinwazyjny i odwracalny charakter. Fizjoterapia powinna być stosowana w pierwszej kolejności, jako leczenie z wyboru, ze względu na niskie ryzyko skutków ubocznych.