Spis treści:
Trening propriorecepcji jest bardzo istotnym elementem w procesie fizjoterapii. Propriorecepcja nazywana także czuciem głębokim jest zmysłem w układzie mięśniowo-szkieletowym, który odpowiada za odbiór a potem przetwarzanie informacji jak położone jest nasze ciało w przestrzeni. Zmysł czucia głębokiego posiada wyspecjalizowane receptory które są zlokalizowane w obrębie mięśni, ścięgien oraz stawów. Reagują one w sposób odruchowy na zmianę napięcia, przesyłając informacje do ośrodków w układzie nerwowym. Na poziomie układu nerwowego zachodzi analiza tych bodźców i na zasadzie pętli zwrotnej informacje są przekazywane do mięśni i stawów. Dzięki takiemu procesowi może dojść do zwiększonego napięcia mięśni lub ich rozluźnienia co pozwala nam zachować równowagę. Układ ten jest również połączony z narządami zmysłu znajdującymi się w błędniku. Często w wyniku urazów, zmian degeneracyjnych czy też chorób neurologicznych może dojść do zaburzenia propriorecepcji. Zaburzenie takie doprowadza do niestabilności funkcjonalnej która to daje powtarzające się urazy oraz przeciążenie stawów oraz struktur okołostawowych. Te negatywne czynniki, jeśli nie są zatrzymane, doprowadzają do coraz większych deficytów czucia głębokiego. Dlatego tak ważne jest prawidłowe funkcjonowanie proprioreceptorów które zapewniają nasze prawidłowe funkcjonowanie w przestrzeni.
Korzyści z zastosowania treningu propriorecepcji
- Poprawa czucia głębokiego
- Poprawa koordynacji
- Zmniejszenie ryzyka upadków
- Poprawa zwinności
- Wzrost świadomości ciała
- Poprawa sylwetki
- Poprawa wzorców ruchowych
- Poprawa koordynacji wzrokowo-ruchowej
- Stymulacja rozwoju dzieci
- Regulacja tonusu mięśniowego
Na czym polega trening priopriorecepcji?
Trening priopriocepcji jest składową rehabilitacji między innymi po urazach. Prioprioreceptory znajdują się w mięśniach, ścięgnach oraz stawach. Trening wpływa na poprawę czucia głębokiego, dzięki któremu mamy świadomość, gdzie znajdują się części ciała w przestrzeni. Jest to niezbędny proces przy dostosowaniu się do otaczających nas warunków np. chodzenie po nierównej nawierzchni. Ponadto daje możliwość precyzyjnego ruchu kończyn bez kontroli wzroku. W treningu wykorzystuje się ćwiczenia, które wymagają utrzymania równowagi (np. ćwiczenia jednonóż), wykorzystuje się niestabilne podłoże, zadania zręcznościowe, skoki i lądowania. W pracy poprawiającej nasze czucie głębokie wykorzystujemy różnego rodzaju przyrządy jak i trening z dużym obciążeniem. Obciążenie to wymaga rekrutacji wielu proprioreceptorów, których prawidłowe współdziałanie pozwala przeciwstawiać się oporowi wewnętrznemu.
Trening propriorecepcji – wskazania
Poprawa propriorecepcji ma znaczenie w wielu jednostkach chorobowych jak i zaburzeniach, są to między innymi:
- Choroby neurologiczne
- Ból
- Uszkodzenie nerwów
- Polineuropatie
- Zaburzenia wzorców ruchowych
- Zaburzenia funkcjonalne
- Urazy
- Niestabilności
- Powtarzające się urazy
- Amputacje
- Stany pooperacyjne
- Endoprotezy
Trening propriorecepcji – przeciwskazania
Z racji specyfiki treningu priopriorecepcji staramy się ten trening dobrać do możliwości pacjenta. Często trening ten wykonujemy u ciężko chorych pacjentów. Eliminujemy część przeciwskazań ćwicząc w pozycjach niskich z odpowiednim natężeniem.
Trening propriorecepcji – jak wygląda
Trening odbywa się na sali ćwiczeń. Pacjent powinien posiadać wygodny strój sportowy. Obuwie nie jest potrzebne (wyjątek stanowią pacjenci, którzy na co dzień chodzą w obuwiu z indywidualnymi wkładkami). W większości przypaków ćwiczymy na boso, ponieważ dodatkowo zwiększamy ilość bodźców, która dociera do stopy. Trening poprzedzony jest wywiadem z trenerem, oceną postawy oraz rozgrzewką. W części głównej pacjent wykonuje odpowiednio dobrane ćwiczenia oraz dostaje pracę domową. Wraz z pacjentem ustalamy cele, częstotliwość treningów oraz plan terapii. Pozostajemy w stałym kontakcie w celu monitorowania postępów rehabilitacji. Zależnie od problemu pacjenta ćwiczymy w różnych pozycjach zapewniając odpowiednią stymulację, która ma poprawić działanie receptorów.
Optymalna ilość treningów
Trening czucia głębokiego wymaga najczęściej długotrwałego podejścia w czasie. Wynika to z faktu utraty funkcji propriorecepcji na różnych poziomach. Ich odbudowanie zajmuje sporo czasu i jest uzależnione od głębokości deficytu propriorecepcji. Na szczęście wiele ćwiczeń pacjenci mogą wykonywać w domu lub pracy do czego często ich namawiamy.
Trening propriorecepcji - skutki uboczne
Trening propriorecepcji nie niesie za sobą specjalnych skutków ubocznych. Jeśli jest odpowiednio dobrany do problemu pacjenta jest skuteczną metodą poprawy funkcji.
