Fizjoterapii stomatologicznej – szyna relaksacyjna

• Korzyści z zastosowania fizjoterapii stomatologicznej podczas szynoterapii.
• Na czym polega fizjoterapia stomatologiczna podczasz szynoterapii?
• Fizjoterapia stomatologiczna w szynoterapii – wskazania.
• Fizjoterapia stomatologiczna w szynoterapii – przeciwwskazania.
• Jak wygląda wizyta u fizjoterapeuty stomatologicznego.
• Optymalna ilość zabiegów u fizjoterapeuty stomatologicznego.
• Fizjoterapia stomatologiczna w szynoterapii – skutki uboczne.

Szynoterapia jest rodzajem leczenie, które polega na stosowaniu szyny, której zadaniem jest, m.in.: relaksacja mięśni żucia, odciążenie stawu skroniowo-żuchwowego w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych, czy stabilizacja krążka stawowego dla zmniejszenia trzasków stawowych.

Techniki manualne wykonywane na mięśnie żucia, twarzy, głowy i kręgosłupa szyjnego wykorzystywane w fizjoterapii stomatologicznej działają przeciwbólowo zarówno dla stawu skroniowo-żuchwowego, jak i mięśni żucia. Działanie technik jest zbieżne z działaniem szyny dlatego mogą być stosowane jednocześnie dla zwiększenia efektu terapeutycznego. Dodatkowo efekt rozluźniający i uelastyczniający mięśnie potęguje skuteczność terapii. Można również zastosować techniki manualne nakierowane na dysk, które zmniejszają częstotliwość i poziom bólu podczas trzasków stawowych.

Oddziaływanie technik manualnych na narząd żucia jest szerokie. Wprowadzają one korzystne zmiany w postaci:

• redukcji czy eliminacji bólu w obrębie twarzy, głowy, szyi,
• redukcji, eliminacji trzasków stawowych poprzez wpływ na strukturę i funkcję krążka stawowego,
• poprawy zakresu ruchomości stawu skroniowo-żuchwowego,
• poprawy symetrii ruchu żuchwy,
• możliwości manualnego odblokowania stawu w przypadku przemieszczonego dysku stawowego,
• poprawy ukrwienia tkanek,
• poprawy przepływu limfy,
• normalizacji napięcia mięśniowego w obrębie twarzy, głowy czy szyi,
• skrócenia czasu leczenia oraz zmniejszenie kosztów leczenia.

Fizjoterapia stomatologiczna polega na wykonywaniu technik manualnych zmniejszających napięcie mięśni w obrębie narządu żucia, ale także twarzy, głowy czy kręgosłupa szyjnego. Stymulacja układu nerwowego całej okolicy wpływa rozluźniająco i relaksacyjnie obniżając tonus mięśniowy zmniejszając zaciskanie zębów czy uczucie napięcia w obrębie skroni, potylicy czy szyi i barków. Wykonywanie technik wpływa również na wzrost elastyczność tkanek poprawiając zakres ruchomości żuchwy oraz kręgosłupa szyjnego.
Technik przeciwbólowe są wykonywane bezpośrednio na stawie skroniowo-żuchwowym, ale ze względu na połączenia nerwowe ich oddziaływanie jest szersze i dotyczy twarzy, głowy, a także szyi i kręgosłupa szyjnego. Techniki mięśniowe polegają na masażu, uciskach często połączonych z ruchem żuchwy czy wyszukiwaniu i opracowaniu punktów spustowych bólu, które mogą powodować promieniowanie bólu w odległe obszary twarzy, głowy, a nawet zębów.
Ćwiczenia mięśni mimicznych oraz języka z kolei poprawiają koordynację wpływają korzystnie na funkcję całego układu. Odpowiednio dobrane ćwiczenia szyi i kręgosłupa także zwiększają siłę i wytrzymałość, co jest kluczowe w utrzymaniu prawidłowej pozycji głowy.

Terapia manualna jest podstawową formą oddziaływania na narząd żucia w ramach szynoterapii. Wskazaniami do fizjoterapii są między innymi:

• ból lub sztywność mięśni żucia,
• trzaski, klikanie, przeskakiwanie podczas ruchu żuchwy,
• blokowanie żuchwy,
• szczękościsk, czyli ograniczenie zakresu ruchomości żuchwy,
• asymetria toru ruchu żuchwy,
• ból stawu skroniowo-żuchwowego,
• leczenie protetyczne,
• dysfunkcja stawów skroniowo-żuchwowych,
• skroniowe, potyliczne, czy napięciowe bóle głowy,
• zaburzenia mięśniowo-powięziowe w obrębie głowy i szyi,
• ból ucha, zaburzenia słuchu, szumy uszne (po wykluczeniu przyczyny laryngologicznej),
• stany napięcia emocjonalnego powodujące dysfunkcję narządu żucia.

Techniki terapii manualnej stosujemy również u pacjentów prezentujących najczęściej występującą parafunkcję układu stomatognatycznego, czyli bruksizm, który objawia się zaciskaniem i/lub zgrzytaniem zębów.

Techniki manualne stosowane w fizjoterapii stomatologicznej są bezpieczne. Kwalifikacja pacjenta do fizjoterapii odbywa się na podstawie wywiadu, a także badania manualnego i funkcjonalnego, które wykluczają podjęcie leczenie niezgodnie ze wskazaniami.

Wizyta u fizjoterapeuty rozpoczyna się od przeprowadzenia wywiadu oraz badania. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi diagnostycznymi wykonujemy poszerzony wywiad wykorzystując wystandaryzowane kwestionariusze (wstaw link do podstrony z opisem 1. wizyta), które dają szerszy obraz na temat stanu pacjenta.
Następnie fizjoterapeuta wykonuje badanie funkcjonalne polegające na pomiarach zakresów ruchomości czy symetrii ruchu żuchwy. Dalsze badanie manualne polega na ocenie objawów pochodzących ze stawów skroniowo-żuchwowych, czy mięśni żucia. Badanie palpacyjne (dotykowe) odbywa się zarówno poprzez ucisk mięśni zlokalizowanych na polikach i skroni, jak i od wewnątrz jamy ustnej.
Jeżeli pacjent posiada wcześniej wykonane badania obrazowe w ramach leczenia stomatologicznego, ortodontycznego czy chirurgicznego, teraz jest odpowiedni moment, aby fizjoterapeuta mógł się z nimi zapoznać. Należy pamiętać, że brak badań obrazowych nie jest przeciwwskazaniem do wizyty u fizjoterapeuty. Pierwszorzędnym celem badania jest wykluczenie obecności niebezpiecznych objawów, a w przypadku ich wystąpienia przekierowanie pacjenta do odpowiedniego specjalisty.
Właściwe rozpoznanie pozwala wytłumaczyć pacjentowi szczegóły jego dolegliwości i wdrożyć odpowiednie techniki manualne oraz przekazać wskazówki do samodzielnej pracy w domu.
Ogólny schemat fizjoterapii jest następujący – w stanach ostrych w pierwszej kolejności podejmuje się działania przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwobrzękowe poprzez zastosowanie odpowiednich technik mięśniowo-powięziowych, drenażu limfatycznego czy trakcji.
Następnie, po ustabilizowaniu stanu pacjenta w kontekście bólu poszukujemy pierwotnej przyczyny powstania objawów, aby móc je wyeliminować w procesie terapii. Przykładem może być manualna repozycja dysku stawowego, który w przypadku zablokowania, stanowi mechaniczną blokadę stawu skroniowo-żuchwowego. Odblokowanie dysku spowoduje zmniejszenie bólu oraz przywrócenie zakresu ruchomości, a także symetrii ruchu żuchwy.
Następnie wprowadzane są techniki eliminujące prezentowane objawy, np. mobilizację stawu, tj. rozciąganie torebki stawowej w przypadku ograniczenia ruchomości. Głównym celem wspomnianych technik jest poprawa struktury przez co poprawia się również funkcja narządu żucia. W ostatniej fazie fizjoterapii poszukujemy czynników przeciążających narząd żucia (np. nieprawidłowego ustawienia głowy czy obecności parafunkcji) i dążymy do ich eliminacji w ramach profilaktyki nawrotów objawów.
Na każdym etapie edukujemy pacjenta oraz pokazujemy jakie ćwiczenia powinien wykonywać samodzielnie w ramach autoterapii w celu przedłużenia efektów fizjoterapii.

Ilość zabiegów u fizjoterapeuty zależy od stanu klinicznego pacjenta. Inna jest terapia w stanie ostrym, np. w przypadku zablokowania stawu skroniowo-żuchwowego, a inna w stanach przewlekłych takich jak podwyższone napięcie mięśniowe, trzaski stawowe, czy bruksizm. W Fizjoklinice rozkładamy czas terapii na cztery etapy – etap przeciwbólowy, etap poszukiwania i eliminacji pierwotnej przyczyny dysfunkcji, etap eliminacji objawów oraz etap profilaktyki nawrotów i autoterapii. Wszystkie etapy są szczegółowo omawiane i uzgadniane z pacjentem na pierwszej wizycie. Na zakończenie każdego z etapów dokonujemy kontroli postępów poprzez ocenę objawów, zarówno przy pomocy obiektywnych pomiarów, wystandaryzowanych kwestionariuszy, jak i subiektywnych odczuć pacjenta. Zachęcamy pacjentów do czynnego udziału w procesie fizjoterapii, gdyż uważamy, że partnerskie relacje przyspieszają proces leczenia.

Techniki manualne stosowane w fizjoterapii stomatologicznej są bardzo bezpieczne, a co za tym idzie ryzyko wystąpienia skutków ubocznych jest niskie. Wszelkie skutki podejmowanych technik są odwracalne, zatem nie ma ryzyka wprowadzenia trwałych zmian, które mogłyby okazać się nieskuteczne. Wszystkie wykorzystywane techniki są wykonane w komforcie pacjenta, co wpływa korzystnie na rozluźnienie i poprawę poczucia bezpieczeństwa pacjenta, pozytywnie wpływając na terapię.