Nowoczesne metody leczenia w fizjoterapii stomatologicznej
– holistyczne leczenie pacjenta

• Korzyści z zastosowania nowoczesnych metod w fizjoterapii stomatologicznej
• Terapia powięziowa twarzy i techniki uciskowe głowy
• Techniki oddechowe i stymulacja przepony
• Terapia wisceralna
• Autoterapia – zaangażowanie pacjenta
• Aktywność fizyczna
• Kinesiotaping twarzy
• Drenaż limfatyczny twarzy i głowy

Głównym obszarem zainteresowania fizjoterapii stomatologicznej są pacjenci doświadczający objawów zaburzeń skroniowo-żuchwowych (TMD). Wśród głównych czynników predysponujących, wywołujących i podtrzymujących objawy TMD w obrębie narządu żucia jest stres emocjonalny, o czym możesz przeczytać w artykule dotyczącym TMD. Choroby takie jak: zaburzenia nastroju, zaburzenia lękowe, depresja czy przewlekłe zespoły bólowe często współistnieją z zaburzeniami skrowniowo-żuchwowymi. Wspólnym mianownikiem wszystkich wspomnianych jednostek jest stres.
TMD nie jest zatem dysfunkcją ograniczoną jedynie do narządu żucia. Jest bardziej złożonym problemem ogólnoustrojowym, który objawia się w narządzie żucia. Dlatego w ramach pracy w modelu holistycznym, który stosujemy w Fizjoklinice oprócz terapii lokalnej nacelowanej na staw skroniowo-żuchwowy, mięśnie żucia czy kręgosłup szyjny poszukujemy i wprowadzamy również bodźce ogólnoustrojowe.
Dzięki mechanizmom adaptacyjnym organizmu w odpowiedzi na bodźce dochodzi do wyciszenia układu nerwowego, podwyższenia progu tolerancji na stres i ból, co za tym idzie odzyskania wiary w siebie i możliwości własnego ciała. Dzięki temu pacjent uczy się, jak samodzielnie i świadomie redukować napięcie ciała związane z codziennymi aktywnościami.

Najistotniejszą korzyścią wynikającą z zastosowania nowoczesnych i holistycznych metod oddziaływania na pacjenta z zaburzeniami skroniowo-żuchwowymi jest redukcja poziomu stresu, a co za tym idzie także poziomu bólu! Wynika to z istnienia bardzo silnej zależności pomiędzy stanem emocjonalnym człowieka, a występowaniem objawów bólowych!
Oprócz powyższych należy też wspomnieć o:

• wyciszeniu układu nerwowego współczulnego (układu reakcji stresowej) oraz pobudzenie układu przywspółczulnego (układu relaksu i odprężenia),
• podniesienie progu bólu,
• zmniejszenie napięcia mięśniowego,
• zwiększenie tolerancji na stres,
• umiejętność samodzielnej regulacji reakcji stresowej ciała,
• lepsze samopoczucie,
• zmniejszenie objawów zaburzeń skrowniowo-żuchwowych oraz innych zespołów o podłożu stresowym.

Stres emocjonalny generuje napięcie w obrębie tkanek miękkich – skóry czy mięśni, co obrębie narządu żucia objawia się bólem, zaciskaniem zębów, sztywnością mięśni zarówno mięśni żucia, jak i mięśni mimicznych. Techniki mięśniowe, techniki powięziowe czy uciskowe mają za zadanie zmniejszenie napięcia tkanki łącznej, a co za tym idzie poprawę ich krążenia.

Twarz i głowa są bardzo dobrze unerwionymi rejonami ciała, zatem ich stymulacja generuje silny bodziec dla układu nerwowego (przywspółczulnego). Biorąc pod uwagę połączenia powięziowe pomiędzy tkankami twarzy, głowy, szyi czy barków z układem nerwowym uzyskujemy ogólnoustrojowy efekt wyciszenia, rozluźnienia oraz relaksu.

Techniki oddechowe są stosowane w wielu systemach ćwiczeń czy terapii w celu regulacji rytmu oddechowego, zwiększenia koncentracji czy zwiększania możliwości wydolnościowych organizmu. Wszystkie te działania powodują efekt relaksacyjny. Najnowsze doniesienia naukowe pokazują, że odpowiednio prowadzone ćwiczenia oddechowe zmniejszają poziom stresu, korzystnie wpływają na stan emocjonalny poprawiając nastrój, również długofalowo, a także podnoszą odporność organizmu. Praca przepony podczas oddechu, a także manualne techniki stymulacyjne powodują aktywację układu nerwowego, a konkretnie nerwu błędnego, który jest najważniejszym nerwem układu przywspółczulnego (ze względu na zasięg unerwienia), czyli układu relaksu w dążeniu organizmu do równowagi.

Terapia wisceralna jest zbiorem technik manualnych wykonywanych na narządach wewnętrznych przez powłoki skórne. Nie bez powodu jelita nazywa się „drugim mózgiem”, a jest to bezpośrednio związane z ich unerwieniem, które pochodzi od nerwu błędnego wspomnianego już wcześniej. W związku z tym, że około 80% informacji biegnących tym nerwem jest skierowanych do mózgu (w kierunku do góry) stymulacja narządów wewnętrznych będzie również wpływała na pobudzenie układu relaksu (przywspółczulnego). W efekcie uzyskujemy rozluźnienie całego ciała.

Zaangażowanie pacjenta w proces fizjoterapii jest podstawą sukcesu. Zadaniem fizjoterapeuty jest edukacja w zakresie technik autoterapii oraz samoregulacji. Podstawowym narzędziem do sukcesu jest wzrost samoświadomości ciała oraz rozpoznawanie stanów wzrostu napięcia we wczesnej fazie, tak aby móc szybko wdrożyć działania przeciwdziałające narastaniu objawów. W Fizjoklinice uczymy pacjentów technik relaksacyjnych o natychmiastowym działaniu, tak aby mogli z nich samodzielnie korzystać.

Regularna aktywność fizyczna oprócz ewidentnych korzyści dla ciała, jest świetną formą rozładowywania emocji. Umiarkowana intensywność wysiłku sprawia, że czerpiemy z niego przyjemność oraz nie eksploatujemy zbytnio organizmu. Zmiany chemiczne, hormonalne zachodzące w organizmie w efekcie podejmowanego treningu poprawiają samopoczucie i zmniejszają napięcie emocjonalne. Ma to bezpośrednie przełożenie na zmniejszanie napięcia mięśniowego, w tym w obrębie narządu żucia, twarzy, głowy, szyi i barków. Wybór rodzaju aktywności fizycznej jest indywidualny, zależny od preferencji pacjenta.

Kinesiotaping twarzy jest metodą wykorzystującą plastry, które swoimi parametrami grubości i elastyczności są podobne do właściwości skóry. Odpowiednia aplikacja plastra wywołuje poprawę krążenia kwi i limfy w efekcie dając działanie przeciwobrzękowe i przeciwbólowe. Ten efekt świetnie sprawdza się w obrębie twarzy czy głowy. Więcej na temat kinesiotapingu przeczytasz w odpowiednim artykule

Drenaż limfatyczny zwany też masażem limfatycznym jest rodzajem zabiegu manualnego, którego celem jest eliminacja obrzęku poprzez usprawnienie przepływu chłonki (limfy). Jest on szczególnie przydatny w przypadkach wystąpienia stanu zapalnego i obrzęku w wyniku procedur chirurgii stomatologicznej (ekstrakcja zęba) lub ortognatycznej (operacja jedno- lub dwuszczękowa). A także po urazach w obrębie kości czy stawu skroniowo-żuchwowego. Więcej na temat drenażu limfatycznego przeczytasz w odpowiednim artykule