Często do drzwi mojego gabinetu pukają osoby szukające pomocy w pozbyciu się natrętnego bólu głowy. Takiego, który co jakiś czas przychodzi i sam ustępuje. Zwykle nie jest on duży, ale kiedy się pojawi, bardzo utrudnia życie. Czasem może zniknąć na dłuższy czas, a innym razem nie ustępuje przez kilka dni. Najczęściej umiejscawia się w tylnej lub/i czołowej części głowy. Może być jedno lub obustronny. Czasem powoduje bóle okolic gałek ocznych i wrażenie zwiększonego ciśnienia w tej strefie. Wystarczy jedna pigułka dostępnego bez recepty leku przeciwbólowego i… już go nie ma lub znacznie się zmniejsza. Ale wraca. Czasami dokucza latami. Ki czort?
Osoby, które trafiają do mnie z prośba o pomoc, zazwyczaj mają za sobą konsultacje u co najmniej kilkorga lekarzy specjalistów i wiem, że wykluczono u nich poważne schorzenia. Mogę wówczas przypuszczać, że cierpią z powodu tzw. „napięciowych bólów głowy” . Nazwa nie jest do końca adekwatna, nie ma bowiem wiarygodnych badań potwierdzających, że dolegliwości te mają związek ze zwiększonym napięciem mięśni. Jeśli jednak tak jest w istocie, ból głowy powinno złagodzić rozluźnienie mięśni karku, ramion, a w szczególności okolicy podpotylicznej (przestrzeń pod najniżej położoną częścią czaszki od strony tylnej). Można to osiągnąć stosując m.in. ćwiczenia fizyczne, terapię manualną, techniki relaksacyjne lub automasaż.
Skuteczność tych działań zależy jednak od wielu czynników np. w jaki sposób wykonuje się ćwiczenia i jak zareaguje na nie organizm – jest to sprawa indywidualna, każdy z nas bowiem relaksuje się inaczej. Dlatego zachęcam do wypróbowania róznego rodzaju technik. Warto sprawdzić jak różnego rodzaju ćwiczenia oddziałują na nasz organizm. Jeśli ktoś zgłasza się do mojego gabinetu zazwyczaj rozpoczynam terapię od przeprowadzenia dokładnego wywiadu. Z rozmowy staram się wywnioskować, w których miejscach w okolicach głowy i szyi może dochodzić do napięć mięśni. Następnie opracowuję manualnie (czyli rozmasowuję dłońmi) wybrane punkty. W zależności od reakcji pacjenta (ulga lub brak poprawy) mogę się zorientować czy miejsca zostały wybrane dobrze. Jeśli tak, kontynuuję masaż, jeśli nie – szukam innych punktów.
Niektóre z technik, które stosuję w gabinecie, można też wykonywać samodzielnie w domu. Np. znalezienie i rozluźnienie miejsc, gdzie powstają napięcia. Proszę spojrzeć na punkty zilustrowane na zdjęciu nr 1. To miejsca wyjścia gałęzi nerwu trójdzielnego, które stają się wrażliwe w przypadku napięciowych bólów głowy. Na nich należy się skupić w pierwszej kolejności. Dodatkowo dobrze jest rozmasować całą przestrzeń poniżej tylnej/dolnej granicy czaszki (mięśnie podpotyliczne). Zwykle ucisk tej okolicy odbierany jest jako przyjemny. Jednak w przypadku dolegliwości ta strefa może również stać się tkliwa…. Masaż powinno się wykonywać codziennie przez około 10-12 minut.
Jeśli bóle głowy nie ustąpią lub się nie zmniejszą, można spróbować rozluźnić mięśnie podpotyliczne poprzez ćwiczenia. U wielu osób, ten typ oddziaływania przynosi lepsze efekty. Zaczynamy od ćwiczeń ruchów gałek ocznych. W tym celu na wysokości oczu, na ścianie ustalamy dwa punkty równo oddalone od punktu centralnego naprzeciwko, którego siedzimy. Można do tego wykorzystać nalepki lub biurowe karteczki samoprzylepne (patrz zdjęcie 2). Dystans między nimi powinien być początkowo niewielki. Z czasem znaczniki można oddalić tak, —> Jak zniwelować ból poprzez proste zabiegi manualne? Boli cię głowa? Sprawdź, co robić! Po nitce do kręgosłupa fizjoterapeuta Maciej brożyński żeby znalazły się w skrajnych punktach pola widzenia. Ćwiczenie polega na rytmicznym przenoszeniu wzroku z jednego punktu na drugi. Zaczynamy w rytmie sekundowym, ale z czasem można tempo zwiększać. Szyja w tym czasie ma pozostać nieruchomo w pozycji skorygowanej (jak gdyby do sufitu podciągał ją sznurek przyczepiony do czubka głowy), plecy proste. To wcale nie jest to tak łatwe jak się wydaje! Ruchy oczu przy jednoczesnym unieruchomieniu szyi i karku nie są bowiem czynnościami intuicyjnymi. Ale jeśli uda nam się prawidłowo wykonać ćwiczenie, aktywujemy głębokie warstwy mięśniowe, w tym układu podpotylicznego, co powinno przynieść ulgę w bólu głowy.
Następnym krokiem są ćwiczenia ruchowe wspomnianych mięśni. W tym przypadku nie przesuwamy gałek ocznych, ale kręcimy całą głową (zdjęcie 2). Warto wiedzieć, że odpowiednie tkanki aktywują się tylko wówczas, gdy będziemy wykonywać te ćwiczenia prawidłowo. Przede wszystkim ważna jest intensywność. Musi być niewielka, bo inaczej w ruch wprowadzone zostaną innego rodzaju mięśnie i cel nie zostanie osiągnięty. Należy też pamiętać, że wykonujemy je maksymalnie w połowie pełnego zakresu ruchu. Powinno się tu stosować zasadę: im krótszy ruch tym lepiej. Potrzebna będzie też spora doza koncentracji. A teraz po kolei: stajemy lub siadamy naprzeciwko ściany z naklejonymi karteczkami z poprzedniego ćwiczenia i delikatnie obracamy głową w prawo i w lewo – tak jakbyśmy czemuś zaprzeczali. Karteczki muszą być umieszczone blisko siebie, bo ruch powinien być bardzo krótki. Zaczynamy od powolnego skrętu i stopniowo zwiększamy tempo. Można wykonywać głową także innego rodzaju ruchy: czytaj w ramce na dole strony.
Kolejne ćwiczenie polega na zbliżeniu płatka ucha do podstawy szyi. Ważne! Nie zbliżamy głowy do ramienia, ale przekrzywiamy ją w kierunku szyi (zdjęcie 2). Tylko taki ruch umożliwi aktywację układu odpowiednich mięśni głębokich. Tutaj punkty wzrokowe ani tempo nie są ważne. Należy poruszać głową raz w jedną raz w drugą stronę. Ćwiczenie należy wykonywać spokojnie, łagodnie napinając mięśnie. Mięśnie podpotyliczne zostaną poruszone w innej płaszczyźnie jeśli kilkakrotnie cofniemy głowę i brodę ku tyłowi (tzw. pozycja śpiewaczki operowej) jednocześnie kierując wzrok w dół. Również to ćwiczenie powinno się wykonywać spokojnie.
To tylko niektóre elementy terapii, które można zastosować w leczeniu napięciowych bólów głowy. Jeśli są odpowiednio wykonywane, bardzo pomagają moim pacjentom. Warto, żeby przynajmniej na początku ćwiczyć pod kierunkiem specjalisty terapii manualnej, osteopatii czy fizjoterapii. Powinno się nauczyć właściwie wykonywać poszczególne ruchy. Potem można kontynuować trening samodzielnie w domu. Efekty zależą też od tego, czy ćwiczenia będziemy powtarzać regularnie i przez dłuższy czas.
ćwicz z Fizjoterapeutą
Naciskamy na punkty wyjścia nerwu trójdzielnego zdecydowanie, ale tak, by nie sprawiało to bólu. Masując można pulsacyjnie zmieniać stopień nacisku oraz wykonywać delikatne ruchy okrężne okolicy punktów
Delikatnie obracaj głową w prawo i w lewo tylko w takim zakresie, na jaki pozwalają przyklejone na ścianie karteczki.
